Installatie van zigbee2mqtt binnen Home Assistant

ZigBee is een lichtgewicht protocol voor communicatie tussen smart home apparaten zoals sensoren, lampen, stekkers en dimmers. De smart home producten van Philips Hue, IKEA TRÅDFRI, Xiaomi en vele anderen werken via het Zigbee protocol. Het Zigbee protocol verbruikt weinig energie dus is uitermate geschikt voor sensoren op batterijen of accu’s. Een ZigBee netwerk bestaat doorgaans uit drie onderdelen namelijk:

• ZigBee-coördinator (ZC): de coördinator vormt het centrale hart. Er is één ZigBee-coördinator per netwerk. Deze is verantwoordelijk voor de interne werking van het netwerk
• ZigBee Router (ZR): zorgt voor het doorsturen van data van en naar end-devices via de coördinator. Dit kunnen ook lampen of slimme stekkers zijn en kan dienen als signaalversterker om het bereik te vergroten. Een router dient altijd voorzien te zijn van een ononderbroken stroomvoorziening (220V).
• ZigBee End Device (ZED): ontvangt en verzendt berichten. Dit zijn bijvoorbeeld bewegingsmelders, lampen, rookmelders, temperatuursensors of zelfs automatische rolluiken. Vaak zijn dit apparaten die voorzien zijn van een batterij.

Meestal is een ZigBee device dat aangesloten is op een stopcontact ook een Zigbee Router, andere ZigBee End Devices kunnen via deze router berichten ontvangen van de centrale coordinator. Door gebruik te maken van slimme lampen zoals Philips Hue of Tradfi wordt het bereik van het netwerk dus automatisch vergroot.

Door Home Assistant te koppelen met een ZigBee coordinator kunnen de meeste ZigBee apparaten via Home Assistant aangestuurd worden. Het is dan niet meer nodig om bijvoorbeeld een Philips Hue bridge, IKEA TRÅDFRI verbindingshub of Xiaomi gateway te gebruiken. Door alle Zigbee apparaten via Home Assistant te bedienen zijn de privacy- en beveiligingszorgen met bijvoorbeeld Xiaomi producten niet meer nodig. Alle Zigbee communicatie zal binnenshuis blijven en niet meer via bijvoorbeeld een Xiaomi cloud verlopen.

Hoe ZigBee is te installeren kun je lezen in het volgende eenvoudige stappenplan.

Stap 1: Schaf een zigbee-usb coordinator aan

Om ZigBee beschikbaar te maken binnen Home Assistant is een goedkope usb-stick nodig. Deze dient geprogrammeerd te zijn met een speciale zigbee2mqtt firmware. Een zeer goede zigbee2mqtt gateway is verkrijgbaar bij Smart Gateways. Je kunt met deze usb-stick meteen aan de slag.

Omdat deze ZigBee gateway het centrale zenuwstelsel vormt tussen al de zigbee apparaten, beschikt deze over een antenne om het bereik te vergroten. De antenne is met name belangrijk voor installaties op bijvoorbeeld een Raspberry Pi omdat deze voor verstoringen kan zorgen. Hij kan eventueel worden voorzien van een behuizing. Hij heeft een bereik van ongeveer 30 meter binnenshuis en is voor de meeste huizen voldoende.

Stap 2: Installeer Mosquitto MQTT broker

Om Zigbee2Mqtt te gebruiken is een MQTT broker nodig. Deze broker zorgt voor de data uitwisseling tussen alle ZigBee apparaten. De MQTT broker kan als Home Assistant Add-on worden geïnstalleerd. Volg hiervoor de volgende instructie. (installatieduur is ongeveer 10 minuten)

Mosquitto MQTT installeren in Home Assistant

Stap 3: Installeer de zigbee2mqtt Add-on

Home Assistant kan worden uitgebreid met de zigbee2mqtt Add-on. Hiervoor dient eerst een repository te worden toegevoegd. Ga hiervoor naar Supervisor → Add-on store → ⋮ → Manage add-on repositories:

Vul bij Add repository https://github.com/danielwelch/hassio-zigbee2mqtt in en selecteer CLOSE.

Er worden nu twee Add-on’s geïnstalleerd, namelijk de zigbee2mqtt en zigbee2mqtt-edge. De laatste is een beta versie met de laatste ondersteuning maar kan onstabiel zijn. Installeer deze dus alleen als je weet wat je doet. Ik raad aan dat je de zigbee2mqtt Add-on installeert. Deze kun je installeren door er op te klikken en vervolgens te kiezen voor INSTALL. De installatie kan even duren. Start zigbee2mqtt nog niet, dit doen we later.

Heb jij je slimme meter al gekoppeld aan Home Assistant?

DSMR P1 – Slimme meter via WiFi adapter met display

Zet vervolgens Start on boot, Watchdog, Auto update en Show in sidebar aan.

Selecteer vervolgens het tabblad Configuration.

Zorg dat permit_join op true is ingesteld. Dit zorgt ervoor dat nieuwe apparaten kunnen worden toegevoegd aan Home Assistant. Dit kan later uitgeschakeld worden

Vul de mosquitto gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in. Deze gebruiker is in stap 2 aangemaakt.

In de meeste gevallen zal de Texas Instruments CC2531 usb-stick worden geïnstalleerd op poort /dev/ttyACM0. Indien er meerdere usb-sticks worden gebruikt kan geprobeerd worden om ttyACM1 te gebruiken.

Klik vervolgens op SAVE en herstart Home Assistant.

De installatie is nu voltooid. ZigBee apparaten kunnen nu worden toegevoegd.

Probeer ook eens deze Zigbee led dimmer die geschikt is voor alle A-merken afdekmateriaal. Een bijkomend voordeel is dat deze gebruikt kan worden met 2 draden, dus geen nuldraad of bypass vereist.

Toevoegen van ZigBee apparaten

Nadat Home Assistant is herstart zie je een nieuw zigbee2mqtt menu aan de rechterkant van het dashboard.

Nieuwe apparaten kunnen gekoppeld worden via de door de fabrikant voorgeschreven manier. Dit kan bijvoorbeeld door een Philips Hue lamp 5 keer aan en uit te zetten. Deze gaat dan langzaam knipperen. Xiaomi devices hebben vaak een kleine reset opening waar een paperclip in past. Nieuwe apparaten verschijnen vervolgens automatisch in het overzicht.

Noteer de Friendly name van het nieuw toe te voegen apparaat. Ga vervolgens naar Instellingen -> Integraties. Onder de MQTT integratie wordt als het goed is het nieuwe device weergegeven.

Nu beschikbaar, de Smart Gateways Watermeter Gateway

Selecteer de zojuist genoteerde Friendly name. Deze naam kan worden hernoemd naar een eenvoudig te onthouden naam. Klik hiervoor op het setup-wieltje:

Geef het device nu een nieuwe naam en selecteer ja bij de volgende vraag: Wil je ook de entiteits-ID’s van je entiteiten hernoemen?

Het nieuwe ZigBee apparaat kan via “VOEG TO AAN DE LOVELACE GEBRUIKERSINTERFACE” worden toegevoegd aan het dashboard.